Ceza hukuku alanında çalışan bir akademisyenin temel uğraşı, bilimsel çalışmalar yapmak ve aktif bir biçimde ders verme faaliyetini yürütmektir. Bununla birlikte, ceza hukuku insan hayatının tam merkezinde bulunan bir hukuk dalıdır. Ceza hukuku derslerinde anlatılan hemen her konunun, gündelik yaşamda mutlaka bir karşılığı vardır ve bu itibarla, toplumsal yaşam deneyimleri ve insan ihtiyaçları, ceza hukukunun biçimlenmesinde ve ilerlemesinde fevkalade önemlidir. Bu nedenle, bir ceza hukukçusunun topluma yararlı olabilmesi için, bu deneyim ve ihtiyaçların somutlaştığı yer olan ceza hukuku uygulamasından kopuk olmaması, uygulama ile bir bağ kurması ve bu bağdan beslenerek ilerlemesi gerekir.
Ceza hukuku akademisyenleri ile uygulama arasında kurulan bağın temel tezahür şekillerinden birini, ceza muhakemesinin farklı evrelerinde cumhuriyet başsavcılıklarına ya da mahkemelere sunulan “bilimsel uzman mütalaaları” oluşturmaktadır. Günümüzde toplumsal yaşamdaki gelişmeler ile paralel olarak ceza hukukuna ilişkin hukukî sorunlar da fevkalade karmaşık bir hal almış olup; bu sorunların çözümünde çoğu kez ceza hukuku akademisyenlerinin bilimsel esaslara dayalı birikim ve uzmanlıklarının yansıtıldığı görüşlerden yardım alınması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın esasını da, ceza davalarında maddi gerçeğe ulaşabilmek için çözümlenmesi gereken hukuki sorunlara ilişkin olarak tarafıma yapılan başvurular üzerine, çeyrek yüzyılı aşkın tecrübenin ışığında hazırladığım bilimsel görüşlerden oluşan uzman mütalaaları oluşturmaktadır.
Aslında ülkemizde hukuk akademisyenlerinin, yıllar içinde hazırlamış oldukları bilimsel uzman mütalaalarını bir kitap çatısı altında toplayarak ilgililerin istifadesine sunmaları pek yaygın bir uygulama değildir. Hatta sözgelimi ticaret hukuku veya medeni hukuk alanında çalışan akademisyenler tarafından yayınlanmış az sayıda bilimsel uzman mütalaası kitapları bulunmakla birlikte; ceza hukuku alanında bilebildiğim kadarıyla bu şekilde bir kitap çalışması yayınlanmış değildir. Elbette bilim insanlarının müşahhas bir dosya için yoğun bir emek ve özveri ile hazırladıkları bilimsel mütalaadaki görüşlerinin herkese açık bir biçimde yayımlanmasını tercih etmemeleri anlaşılabilir bir tutumdur ve kuşkusuz bu tercihe saygı duymak gerekir. Ancak bu konuda farklı bir tercihte bulunarak, meslek yaşamımın özellikle son yıllarında hazırladığım bilimsel uzman mütalaalarını -kuşkusuz içeriklerdeki ilgililerin kişisel verilerinin gizlenmesine azami bir hassasiyet göstermek suretiyle- tüm hukukçu meslektaşlarımızın istifadesine sunma irademin de aynı şekilde anlayışla ve saygıyla karşılanması gerektiğini düşünüyorum. Hatta bu girişim ile bu alanda öncü olabilmeyi ve önümüzdeki süreçte başka ceza hukuku akademisyenlerinin de çok değerli bilimsel mütalaalarını kamuoyu ile paylaştıklarına tanıklık edebilmeyi umut ediyorum.
Bu kitap çalışmasındaki bilimsel uzman mütalaalarından hem avukat hem savcı hem de hâkim meslektaşlarımızın istifade etmelerini gönülden arzu ediyorum.
Son olarak bu kitabın okuyucu ile buluşmasını mümkün kılan Dr. Öğretim Üyesi Batuhan Aktaş’a ve Arş. Gör Harun Ünsal’a gönülden teşekkür ediyorum.
Nihayet, otuz yıldan fazla bir zaman önce İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin kapısından öğrenci olarak ilk girdiğim gün, birinci sınıf kitaplarını almak için yönlendirildiğimiz yer olan Filiz Kitabevi’nden, bugün bir ceza hukuku profesörü sıfatıyla kitabımın yayınlanması, herhalde şu fani dünyadaki manevi varlığımın ulaşabileceği en büyük kıvanç ve en güzel mutluluktur.
Kitabın ceza hukuku uygulamamıza fayda getirmesi dileğiyle…
Ceza Hukukuna İlişkin Bilimsel Uzman Mütalaaları
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ……………………………………………………………………………………………………………..V
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………………………………..IX
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI -1-
(BASININ HABER VERMEHAK VE ÖZGÜRLÜĞÜ –TERÖR ÖRGÜTÜ PROPAGANDASI SUÇU)……………………………………………………………………………………..1
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI -2-
(KAMU GÖREVLİSİ KAVRAMI –DENETİM GÖREVİNİN KASTEN İHMALİ NEDENİ İLE ZİMMETE NEDEN OLMAK SUÇU –ŞÜPHEDEN SANIKYARARLANIR İLKESİ)………………………………………………………………………………………..63
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-3-
(FUTBOL VE DİĞER SPOR MÜSABAKALARINDA BAHİS VE ŞANS OYUNLARIDÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN’UN 5. MADDESİNE MUHALEFET –SUÇ İŞLEMEK AMACIYLAÖRGÜT KURMA SUÇU -ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIR İLKESİ)………………………………………………………………………………………123
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-4-
(SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA KURULMUŞ BİR ÖRGÜTE ÜYE OLMA –NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK –TUTUKLAMA TEDBİRİ)…………………………………..209
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-5-
(NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK SUÇU –MAHKEMENİN MADDİ GERÇEĞİ ARAŞTIRMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ –TANIK BEYANLARININ GÜVENİRLİĞİ SORUNU –ULTİMA RATİO İLKESİ)…………………………………………………………………283
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-6-
(KASTEN ÖLDÜRMEYE TEŞEBBÜS VE KASTEN YARALAMA SUÇUNUN AYRIMI –HAKSIZ TAHRİK –MÜŞTEKİ VE TANIK BEYANLARININ GÜVENİRLİLİĞİ –ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIR İLKESİ)………………………………………………………..351X
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-7-
(TAKSİRLE ÖLÜME NEDEN OLMA SUÇU –NEDENSELLİK BAĞI VE NETİCENİN ÖNGÖRÜLEBİLİRLİĞİ SORUNU –BİLİRKİŞİ RAPORLARININ DELİL DEĞERİ)………………………………………………………………………………………………441
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-8-
(MÜŞTEREK FAİLLİK KURUMU, ŞARTLARI VE AZMETTİRME İLE YARDIM ETMEDEN FARKLARI –KASTEN YARALAMA SONUCU ÖLÜME SEBEBİYET VERME –HAKSIZ TAHRİK –İŞTİRAK HALİNDE İŞLENEN SUÇLARDA GÖNÜLLÜ VAZGEÇME)…………………………………………………………………………………481
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-9-
(ADİL YARGILANMA HAKKI –TANIKLARIN DİNLENMEMESİ -GEREKÇELİ KARAR HAKKI -CMK M. 308/A SONRASIBOZMANIN HÜKME ETKİSİ –ETKİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİNİN UYGULANABİLİRLİĞİ)…………………………..543
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-10-
(SİLAHLI TERÖR ÖRGÜTÜNE ÜYE OLMA SUÇU –BYLOCK PROGRAMININ DELİL DEĞERİ –COCO PROGRAMININ DELİL DEĞERİ)………………………………..593
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-11-
(SERMAYE PİYASASI KANUNUNDA DÜZENLENEN BİLGİ SUİSTİMALİ SUÇU–BİLİRKİŞİ RAPORLARININ DELİL DEĞERİ –ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIRİLKESİ)………………………………………………………………………………………619
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-12-
(İMAR KİRLİLİĞİNE NEDEN OLMA SUÇU –PLANLI İMAR YÖNETMELİĞİ –KAÇINILMAZ BİR HATA OLUP OLMADIĞI İNCELEMESİ -BİLİRKİŞİRAPORLARININ DELİL DEĞERİ)……………………………………………………………………..643
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-13-
(OLASI KAST –BİLİNÇLİ TAKSİR TARTIŞMASI –SUÇUN MANEVİ UNSURU)……663
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-14-
(MÜŞTEREK FAİLLİK KURUMU, ŞARTLARI VE YARDIM ETMEDEN FARKLARI –OLASI KAST VE BİLİNÇLİ TAKSİR FARKI -TAKSİRLİ SUÇLARDA İŞTİRAK)………………………………………………………………………………………679
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-15-
(TRAFİK KAZASINDA OLASI KAST / BİLİNÇLİ TAKSİR TARTIŞMASI -BİLİRKİŞİ RAPORLARININ DELİL DEĞERİ)……………………………………………………..697XI
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-16-
(SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜT KURMA -BASIN VE YAYIN ARAÇLARININ SAĞLADIĞI KOLAYLIKTAN YARARLANMAK SURETİYLE DOLANDIRICILIK -BİLİŞİM SİSTEMLERİ BANKA VEYA KREDİ KURUMLARININ ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK -TACİR VEYA ŞİRKET YÖNETİCİLERİ İLE KOOPERATİF YÖNETİCİLERİNİN DOLANDIRICILIĞI)……..729
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-17-
(BANKACILIK KANUNDA DÜZENLENEN ZİMMET SUÇU -BİLİRKİŞİ RAPORLARININ DELİL DEĞERİ –ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIR İLKESİ)……775
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-18-
(İŞ KAZASINDA BİLİNÇLİ TAKSİR / BASİT TAKSİR TARTIŞMASI –TAKSİRLE ÖLDÜRME SUÇUNUN UNSURLARI –BİLİRKİŞİ RAPORLARINDAKİ ÇELİŞKİLERİN GİDERİLMESİ GEREKTİĞİ)……………………………………………………..815
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-19-
(DOLANDIRICILIK SUÇUNUN UNSURLARI –ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIR İLKESİ)…………………………………………………………………………………………………………..855
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-20-
(TERÖRİZMİN FİNANSMANI SUÇU –MÜSADERE –ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIR İLKESİ)………………………………………………………………………………………891
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-21-
(KASTEN ÖLDÜRMEYE TEŞEBBÜS İLE KASTEN YARALAMA SUÇUNUN AYRIMI –ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIR İLKESİ –HAKSIZ TAHRİK)…………….975
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-22-
(CİNSEL İSTİSMAR –CİNSEL TACİZ –CİNSEL İSTİSMAR YARGILAMALARINDA MAĞDURUN BEYANININ DELİL DEĞERİ –TANIK BEYANLARININ GÜVENİRLİLİĞİ)…………………………………………………………………………………………..1023
BİLİMSEL UZMAN MÜTALAASI-23-
(ŞİRKET YÖNETİMİ İÇİN KAYYIM TAYİNİ –MÜSADERE -MÜLKİYET HAKKI).1087
SCIENTIFIC EXPERT OPINION-23-
(TRUSTEE MEASURES TOMANAGEMENT THE COMPANY, PROPERTY RIGHT, CONFISCAION)…………………………………………………………………………………1135
YAZARIN UZMAN KİMLİĞİ…………………………………………………………………………1185